Căn cứ vào bài viết ngày 25/02/2025 về đề tài: “Dấu hiệu phân biệt giữa ‘Tội trộm cắp tài sản’ và ‘Tội cướp tài sản’”, Văn phòng luật sư Long Việt xin gửi đến người đọc bài viết sau:
Ví dụ tình huống pháp lý
Nguyễn Xuân A đến nhà Bùi Thanh B để thực hiện hành vi trộm cắp tài sản. Lợi dụng lúc B đang ngủ, A lẻn vào nhà, tìm được chiếc ví chứa 30 triệu đồng và nhét vào túi áo khoác. Lúc này, B tỉnh giấc và đuổi theo A. Trong quá trình bỏ chạy, A đạp nhiều nhát vào người B khiến B ngã. A tiếp tục cầm theo chiếc ví và số tiền 30 triệu đồng rồi tẩu thoát.
Phân tích pháp lý
- Ban đầu, khi Nguyễn Xuân A lén lút lấy số tiền 30 triệu đồng, lợi dụng sơ hở của B để chiếm đoạt tài sản, hành vi này được xác định là “Tội trộm cắp tài sản”. Thời điểm hoàn thành tội là khi A giấu chiếc ví vào áo khoác.
- Khi B tỉnh giấc và đuổi theo, A dùng vũ lực (đạp nhiều phát vào người B) nhằm giữ tài sản đã chiếm đoạt. Đây là căn cứ chuyển hóa tội “Trộm cắp tài sản” thành “Tội cướp tài sản” theo Thông tư liên tịch số 02/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BTP:
“Nếu người phạm tội chưa chiếm đoạt được tài sản hoặc đã chiếm đoạt được tài sản, nhưng đã bị người bị hại hoặc người khác giành lại, mà người phạm tội tiếp tục dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc tấn công người bị hại hoặc người khác nhằm chiếm đoạt cho được tài sản, thì trường hợp này không phải là ‘hành hung để tẩu thoát’ mà đã có đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội cướp tài sản.”
- Tóm lại: Nếu người phạm tội đã chiếm đoạt tài sản nhưng bị giành lại và tiếp tục dùng vũ lực hoặc đe dọa vũ lực để giữ tài sản, thì tội danh chuyển hóa thành “Tội cướp tài sản”.
Trường hợp khác
Nếu Nguyễn Xuân A bỏ lại số tiền 30 triệu đồng và chỉ sử dụng vũ lực để tẩu thoát mà không nhằm giữ tài sản, thì hành vi của A sẽ bị truy cứu với tội “Trộm cắp tài sản” kèm tình tiết “hành hung để tẩu thoát”, thay vì tội “Cướp tài sản”.
Phân biệt ‘Thừa kế theo pháp luật’ và ‘Thừa kế theo di chúc’
1. Khái niệm
- Di chúc là văn bản thể hiện ý chí của một người về việc phân chia tài sản sau khi mất.
- Thừa kế theo di chúc là việc phân chia tài sản theo nguyện vọng của người mất khi còn sống.
- Thừa kế theo pháp luật là việc phân chia tài sản theo quy định pháp luật khi không có di chúc hợp lệ.
2. Điểm giống nhau
- Đều là sự chuyển giao tài sản từ người mất để lại cho người sống theo quy định pháp luật.
- Người thừa kế cần đáp ứng điều kiện:
- Còn sống vào thời điểm mở thừa kế (nếu là cá nhân).
- Nếu là thai nhi, phải sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế.
- Người nhận di sản có quyền từ chối nhận di sản bằng văn bản trước khi phân chia.
3. Điểm khác nhau
| Tiêu chí | Thừa kế theo di chúc | Thừa kế theo pháp luật |
|---|---|---|
| Đối tượng | – Cá nhân hoặc tổ chức do người mất chỉ định. – Bao gồm: Con trên 18 tuổi nhưng không có khả năng lao động; Bố, mẹ, vợ, chồng, con dưới 18 tuổi. | – Chia theo hàng thừa kế căn cứ tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. |
| Hình thức | – Di chúc bằng miệng hoặc văn bản. | – Văn bản thỏa thuận hoặc khai nhận phân chia di sản (đã công chứng). |
| Áp dụng | – Khi người mất có di chúc hợp lệ. | – Khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp. – Khi người thừa kế theo di chúc mất trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc. – Khi tổ chức thừa kế không còn tồn tại. – Khi người thừa kế từ chối nhận di sản hoặc không có quyền hưởng di sản. |
