1. Nghị quyết 193/2025/QH15
Ngày 19/02/2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Nghị quyết số 193/2025/QH15, quy định về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm thúc đẩy sự phát triển của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Nghị quyết này có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo ra động lực mạnh mẽ để Việt Nam tiến nhanh hơn trên hành trình số hóa, phát triển công nghệ cao, cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu đổi mới sáng tạo.
2. Các cơ chế đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
2.1. Thành lập và điều hành doanh nghiệp từ kết quả nghiên cứu khoa học
- Các tổ chức khoa học công lập và cơ sở giáo dục đại học công lập được phép thành lập doanh nghiệp hoặc góp vốn để thương mại hóa kết quả nghiên cứu.
- Viên chức, nhà nghiên cứu tại các tổ chức này có thể tham gia điều hành doanh nghiệp, với điều kiện được sự đồng ý của cấp trên.
2.2. Cấp kinh phí nghiên cứu theo cơ chế quỹ
- Ưu tiên ngân sách nhà nước để hỗ trợ nghiên cứu khoa học và công nghệ thông qua các quỹ phát triển khoa học và công nghệ.
- Kinh phí được cấp dưới hình thức tài trợ, hỗ trợ hoặc khoán chi, giúp tăng tính chủ động và linh hoạt cho các tổ chức nghiên cứu.
2.3. Chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ
- Nếu dự án nghiên cứu khoa học sử dụng ngân sách nhà nước không đạt kết quả như dự kiến, tổ chức chủ trì không phải hoàn trả kinh phí nếu đã thực hiện đúng quy trình.
- Điều này giúp khuyến khích nghiên cứu đột phá, sáng tạo, không bị ràng buộc bởi áp lực tài chính.
2.4. Chính sách khoán chi nghiên cứu khoa học
- Các nhiệm vụ khoa học và công nghệ được thực hiện theo phương thức khoán chi đến sản phẩm cuối cùng, giúp tối ưu hóa ngân sách và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhà nước.
- Các tổ chức chủ trì có quyền tự quyết định về tài chính, miễn là đảm bảo đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.
3. Thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia
3.1. Đầu tư vào nền tảng số và chỉ định thầu dự án chuyển đổi số
- Ngân sách trung ương được sử dụng để xây dựng, vận hành các nền tảng số quy mô quốc gia.
- Các dự án chuyển đổi số quan trọng như cơ sở dữ liệu quốc gia, cổng dịch vụ công, trung tâm giám sát điều hành thông minh có thể được chỉ định thầu trong giai đoạn 2025 – 2026 để đảm bảo tiến độ triển khai.
3.2. Hỗ trợ doanh nghiệp triển khai nhanh mạng 5G
- Doanh nghiệp viễn thông đạt tối thiểu 20.000 trạm phát sóng 5G vào năm 2025 sẽ được hỗ trợ tài chính từ nhà nước.
- Mức hỗ trợ có thể lên tới 15% chi phí thiết bị cho một trạm phát sóng 5G.
3.3. Chính sách ưu đãi phát triển cáp quang biển
- Các dự án đầu tư tuyến cáp viễn thông kết nối quốc tế sẽ được hưởng chính sách đặc biệt về thủ tục đầu tư.
- Nhà nước có thể chỉ định thầu để đảm bảo triển khai nhanh chóng, đáp ứng nhu cầu phát triển hạ tầng số.
3.4. Thí điểm viễn thông vệ tinh quỹ đạo tầm thấp
- Chính phủ sẽ thí điểm kiểm soát dịch vụ viễn thông vệ tinh quỹ đạo tầm thấp để nâng cao khả năng phủ sóng viễn thông toàn quốc.
- Các doanh nghiệp nước ngoài có thể tham gia đầu tư mà không bị giới hạn tỷ lệ sở hữu vốn.
4. Hỗ trợ ngành công nghiệp bán dẫn và sản xuất chip
4.1. Xây dựng nhà máy chip đầu tiên tại Việt Nam
- Doanh nghiệp đầu tư vào nhà máy sản xuất chip đầu tiên tại Việt Nam sẽ được hỗ trợ tài chính lên đến 30% tổng mức đầu tư, tối đa 10.000 tỷ đồng.
- Được giao đất không thông qua đấu giá để xây dựng nhà máy.
4.2. Chính sách thuế ưu đãi cho doanh nghiệp và cá nhân
- Chi phí nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế.
- Thu nhập từ tiền lương, tiền công của các cá nhân tham gia nhiệm vụ khoa học sử dụng ngân sách nhà nước được miễn thuế thu nhập cá nhân.
Nghị quyết 193/2025/QH15 là bước tiến mang tính đột phá trong việc thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam. Với các cơ chế ưu đãi tài chính, chính sách khoán chi, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu, hỗ trợ doanh nghiệp triển khai công nghệ mới, nghị quyết này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà khoa học, tổ chức nghiên cứu mà còn thúc đẩy mạnh mẽ doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ số và viễn thông.
Việc triển khai nhanh chóng và hiệu quả nghị quyết này sẽ giúp Việt Nam bứt phá, gia nhập nhóm các quốc gia dẫn đầu về công nghệ và đổi mới sáng tạo trong khu vực và trên thế giới.
