Các doanh nghiệp lớn hiện nay rất quan tâm đến việc mở rộng quy mô kinh doanh bằng cách đăng ký thành lập các chi nhánh phụ thuộc. Bên cạnh những thắc mắc về hồ sơ, quy trình thành lập thì các doanh nghiệp rất quan tâm đến việc chi nhánh có tư cách pháp nhân không. VPLS Long Việt sẽ giải đáp thắc mắc này thông qua nội dung dưới đây.
1. Quy định pháp luật về chi nhánh:
Chi nhánh được quy định trong các văn bản pháp luật như sau:
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 84 BLDS 2015: quy định chi nhánh là đơn vị phụ thuộc của pháp nhân;
Khoản 1 Điều 44 Luật doanh nghiệp 2020 quy định: đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp được gọi là chi nhánh, nhiệm vụ của chi nhánh là thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của doanh nghiệp, bao gồm cả chức năng đại diện theo ủy quyền. Chi nhánh được hoạt động trong phạm vi các ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể thành lập một hoặc nhiều chi nhánh ở các địa phương khác nhau trong và ngoài nước;
Từ các quy định pháp luật khác nhau về chi nhánh cho thấy chi nhánh là một đơn vị phụ thuộc vào pháp nhân, được thành lập hợp pháp và có con dấu riêng, không độc lập hoàn toàn về tài sản. Chi nhánh không được tự mình nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật mà phải nhân danh pháp nhân.
2. Đặc điểm của chi nhánh
Tổ chức, hoạt động: Chi nhánh sẽ thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của doanh nghiệp như sản xuất, kinh doanh, đại diện theo ủy quyền.
Phạm vi thành lập: Có thể thành lập chi nhánh ở trong nước hoặc nước ngoài. Đối với trường hợp thành lập trong nước thì có thể thành lập tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, khác với tỉnh, thành phố nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.
Con dấu: Chi nhánh được phép đăng ký sử dụng con dấu riêng; hình thức, nội dung và số lượng con dấu của chi nhánh là do pháp nhân quyết định và quản lý sử dụng.
Chế độ kế toán – kê khai thuế: Chi nhánh có thể chọn phương pháp kê khai hạch toán thuế độc lập hoặc phụ thuộc với pháp nhân; có thể sử dụng cùng mẫu hóa đơn với pháp nhân hoặc đăng ký sử dụng mẫu hóa đơn mới; thành lập chi nhánh phải kê khai và nộp lệ phí môn bài.
Giao kết hợp đồng kinh doanh: được phép thực hiện giao kết các hợp đồng trong phạm vi được ủy quyền hoặc phù hợp với nội dung giấy đăng ký thành lập chi nhánh.
3. Điều kiện để một tổ chức có tư cách pháp nhân:
Một tổ chức có tư cách pháp nhân phải đáp ứng các điều kiện ở điều 174 BLDS năm 2015:
– Phải được thành lập hợp pháp: pháp nhân phải được thành lập hợp pháp theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; thành lập theo trình tự cho phép thành lập hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận.
– Pháp nhân phải có cơ quan điều hành: là một tập thể gồm nhiều người có trụ sở làm việc, quyền hạn nghĩa vụ của cơ quan điều hành được ghi trong quyết định thành lập hoặc điều lệ của pháp nhân.
– Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của pháp nhân. Khi phát sinh nợ và các nghĩa vụ tài sản thì chỉ chịu trách nhiệm bằng tài sản của pháp nhân mà không được lấy tài sản riêng của của các thành viên để thanh toán nghĩa vụ.
– Pháp nhân tự nhân danh mình tham gia vào các quan hệ một cách độc lập: pháp nhân là chủ thể độc lập có quyền và nghĩa vụ trong các quan hệ pháp luật.
4. Chi nhánh có tư cách pháp nhân không?
Từ việc so sánh, đối chiếu các điều kiện để một tổ chức có tư cách pháp nhân với những đặc điểm và quy định pháp luật về chi nhánh, chúng ta sẽ trả lời được câu hỏi chi nhánh có tư cách pháp nhân không. Một pháp nhân phải hội tụ đầy đủ 4 điều kiện trên, nếu không thì không có tư cách pháp nhân.
Thứ nhất, chi nhánh được định nghĩa là một đơn vị phụ thuộc của công ty nên mọi nguồn vốn, tài sản của chi nhánh là được trích ra từ vốn và tài sản của công ty, thuộc sở hữu của công ty còn chi nhánh chỉ hoạt động, thực hiện chức năng dựa trên số vốn đó chứ không có quyền sở hữu. Nghĩa là chi nhánh không độc lập hoàn toàn về tài sản mà tài sản thuộc sở hữu của pháp nhân mà nó phụ thuộc do đó chi nhánh không đáp ứng được điều kiện thứ ba của pháp nhân đòi hỏi phải có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác.
Thứ hai, chi nhánh không có tư cách nhân danh chính mình để tham gia vào các quan hệ giao dịch, mà dựa trên sự ủy quyền của pháp nhân. Người đứng đầu chi nhánh không được tự ý ký kết các hợp đồng hay đưa ra quyết định mà không được sự ủy quyền của công ty.
Như vậy, chi nhánh không đáp ứng được đầy đủ 4 điều kiện để trở thành pháp nhân nên chi nhánh không có tư cách pháp nhân.
Mặc dù không có tư cách pháp nhân nhưng việc thành lập và hoạt động của các chi nhánh cũng thể hiện rất nhiều ưu điểm, chi nhánh có con dấu riêng, được ký kết các hợp đồng và là điểm giao dịch thuận tiện với các đối tác kinh doanh.
